Konut Sahipliği Oranı Düştü, Kiracılık Arttı

TÜİK’in dün açıkladığı “İstatistiklerle Aile” araştırmasında konut sahipliği oranının seyrinde  2011-2014 yıllarında artış, 2015-2018 yıllarında ise azalma görüldü.  Konut fiyat artışlarında 2011-2015 yıllarında görülen yukarı yönlü trend, sonrasında yönünü aşağı çevirmişti. Bu da hem oturum hem de yatırım amacıyla yapılan konut alımlarının azaldığını gösteriyor. 

Konut alım gücüne yönelik uluslararası yayınlarda kabul edilen bir gösterge olan konut fiyatlarının hane halkı gelirine oranında azalma görüldü. Konu ile ilgili olarak açıklamalarda bulunan TSKB  Gayrimenkul Değerleme Özel Projeler Departmanı Yöneticisi Berk Ünsal, ‘’Bu orandaki azalma konut alım gücünde artış olduğunu göstermektedir. 2011 yılı itibarıyla başlayan artış, konut fiyat artışlarındaki gerilemeyle eş zamanlı olarak 2016 yılında düşüş göstermeye başladı. Ancak, artan alım gücüne karşın konut sahipliğinde azalma devam ediyor. Bunun için ek göstergelere bakıldığında, yatırım amaçlı alımlara yönelik izlenen göstergelerden olan konut fiyatlarındaki reel getirinin azaldığı görülüyor. Buna ek olarak 2017 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla konut kredisi faiz oranlarındaki artış da konut alımı için yeterli gelirde azalmaya yol açmıştır. Öyle ki, son iki yılda yıllık bazda konut satışları da azalma kaydetti. Özetle, konut alımları için yeterli gelirdeki azalma, stok artışı ile konut fiyatlarında görülen azalma ve reel getirinin düşmesi konut sahipliği oranlarının düşüşünde etkili olmuştur. 

Hanede Yaşayan Kişi Sayısı Azalıyor

Konut sahipliği oranındaki azalmanın ardından, kiracılığın artışına neden olabilecek göstergelere de odaklanmak gerekiyor. Burada da hane halkı büyüklüğündeki gerilemenin devam etmesi ve tek kişilik hanelerdeki artış ile karşılaşıyoruz.  2019 yılı itibarıyla Türkiye’de hane halkı sayısı 24.001.940’a yükselmiş, hane halkı büyüklüğü ise gerilemesini devam ettirerek 3,35 olarak gerçekleşmiştir. 2018’de sekiz ilin hane halkı büyüklüğü artış gösterirken, 2019 yılında tüm illerde hane halkı büyüklüğü azalmıştır. Türkiye’nin üç büyük iline baktığımızda ise hane halkı büyüklükleri Ankara’da 3,06, İstanbul’da 3,33, İzmir’de ise 2,95 olmuştur. Türkiye genelindeki hanelerin 4.062.576 adedi ise tek kişilik hanelerden oluşuyor. İstanbul ve Ankara’da hanelerin yaklaşık %17’si tek kişilik iken, İzmir’de bu oran %19’a çıkıyor. En yüksek tek kişilik hane halkı sayısı 764.332 ile İstanbul’a ait olup son dört yılda tek kişilik hane sayısı Türkiye genelinde 950.000, İstanbul’da ise 200.000 artış göstermiştir.

Y Kuşağına Kiralamak Daha Mantıklı Geliyor

Mal sahipliği/kiracılık tercihinde oturum ve yatırım/birikim amaçlı alınan konut sayısındaki azalmalar, konut alım maliyetlerinin belirtilen dönemde artış göstermesi ve hane halkı büyüklüğünün azalması gibi konular belirleyici olurken yakın gelecekle ilgili bir değerlendirme yapmakta da fayda var. Yeni dönem konut alıcıları artık ağırlıklı olarak 1981-1996 arası doğan Y kuşağından oluşuyor. Y kuşağı ise önceki kuşaklara göre konut alım maliyetleri konusunda daha fazla sorun yaşıyor ve daha geç ev alabilecek bir gelire sahip olabiliyor. Daha az tasarruf imkanı da Y kuşağı için kiralamayı daha mantıklı kılıyor.  Bunlarla birlikte, günümüzde konut kredilerinde peşinat ve konut kredisi faiz oranlarındaki gerilemeler konut alım maliyetini azaltmıştır. Ancak, COVID-19 salgını ile birlikte konut satışlarında beklenen azalma ve yeni yatırım yapmaktan kaçınma eğilimi, ev sahipliği oranının bir süre daha düşük seyredeceğini gösteriyor’’ şeklinde konuştu.